⚠ Биология ҰБТ 2019
♻ Хронологиялық кесте (Толық)
🚫 Міндетті түрде репост жасап ,парақшаңа сақтап қой
✔ Р.Гук - 1665ж жасушаны ашты.
✔ Я.Пуркиннье - 1839ж жасуша протоплазмасын анықтады.
✔ Р.Броун - 1831ж жасуша ядросын ашты.
✔ А.Клод - 1943ж рибосоманы ашты.
✔ Де Дюв - 1956-1959ж.ж лизосоманы ашты.
✔ А.Шимпер- 1885ж хлоропластты ашты.
✔ В.Флеминг - 1882ж митохондрияны ашты.
✔ К.Гольджи -1882-1885ж.ж Гольджи жнынтығын ашты.
✔ Портер - 1948ж эндоплазмалық торды ашты.
✔ Х.Де Фриз, В.Пфеффер - 1885-1886ж.ж вакуольді ашты.
✔ Х.Де Фриз - «Мутация» ұғымын ғылымға енгізген голандиялық ғалым.
✔ Ханштейн – 1880ж сферасомаларды ашты.
✔ Ф.Мишер - 1868ж нуклеин қышқылдары ашылды.
✔ Анри Мари Бленвиль - «Тип» терминін ғылымға енгізеді.
✔ К.Шмид - «Көмірсу» терминін 1844ж ғылымға енгізді.
✔ В.Вальдейер - «Хромосома» терминін 1888ж ұсынады.
✔ Джон Рей - 1688ж «Түр» деген ұғымды енгізген.
✔ Жозеф Питон де Турнефур - «Класс» терминін ғылымға енгізді.
✔ В.Иогансен - 1903ж «Популяция», 1909ж «Генотип», «Фенотнип» терминін енгізді.
✔ Ю.А.Филипченко - «Макроэволюңия» терминін 1927ж енгізді.
✔ Э.Геккель - «Экология» терминін ғылымға енгізеді.
✔ Э.Леруа,П.Т.Шарден - 1927ж «Ноосфера» терминін енгізді.
✔ Н.В.Тимофеев-Ресовский - «Микроэволюция» терминін енгізді.
✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін ғылымға енгізді.
✔ Вернадский - «Биосфера» туралы ілімінің негізін қалаушы.
✔ К.Мебиус - «Биоценоз» ұғымын ұсынады.
✔ А.Тенсли - «Экожүйе» терминін ғылымға енгізген.
✔ У.Бэйлис.Э.Старлинг - 1904ж «Гормон» терминін ғылымға ұсынады.
✔ У.Бэтсон - 190бж «Генетика» терминін ғылымға ұсынады.
✔ Карл Бендос - Митохондрия атауын ұсынған.
✔ Д.И.Ивановский - 1892ж вирустарды ашты.
✔ М.Ә. Айтқожин – 1978ж информасоманы ашты.
✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін енгізді.
✔ М.Мальпиги -1661ж өте ұсақ қантамырлар-қылтамырларды ашты.
✔ А.Лаверан - 1880ж Безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан ғалым.
Б.П.Токин - 1928ж фитонциттерді ашты.
✔ А.Т рамбле - Гидраны ашты.
✔ М.Шлейден, Т.Шванн - 1838-1839жж жасуша теориясын тұжырымдады.
✔ Р.Вирхов – 1858ж «Әрбір жасуша тек аналық жасушадан пайда болады» деген қағиданы тұжырымдады, жасушанын бөлінуін ашты.
✔ Е.Руска, М.Кнолль – 1931ж электрондық микроскоп жасады.
✔ К.Ландштейнер -1900ж адам қанының топтары анықталады.
✔ Н.Ф.Гамалея - 1899ж бактериофагты ашты.
✔ Н.И.Лунин - 1880ж дәрумендерді ашты.
✔ Р.Кох -1882ж туберкулез таяқшасын анықтады.
✔ Т.Морган -1914ж тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты.
✔ С.Г.Навашин -1898ж гүлді өсімдіктердің қосарынан ұрықтануын ашты.
✔ С.Н.Виноградский - 1887ж хемосинтез құбылысын ашты.
✔ Ф.Мюллер, Э.Геккель -1864ж биогенетикалық заңды ашты.
✔ Дж.Пристли - 1778ж өсімдіктердің отгегі бөлетінін анықтады.
✔ К.А.Тимирязев - 1903ж Фотосинтез процесі тусіндірілді, еңбегі «Кұн, тіршілік және хлорофилл».
✔ Г.Г.Хитенков - 1951ж жылқының мініске арналған қолтұқымын алды.
✔ Г. Д Карпеченко - орамжапырақ пен шомырды будаңдастырып, тұраралық буданның тұқым бермеуін
✔ Лукьяненко - Безостоя-1 сортын шығарған.
✔ Н.В.Цицин - тұраралық будандастыру арқылы бидайдың гибридтерін алды.
✔ Я.Беккори – Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736ж зерттеді.
✔ Т.Сведберг – Нәруыз молекуласының шар пішінді болатынын дәлелдеді.
✔ ННЛюбавин -1871ж ақуыздардың аминқышқылдарынан тұратынын дәлелдеді.
✔ С.Фокс -1957ж аминқышқылдары судың қатысуынсыз-ақ өзара қосылып, пептидті байланыстар түзуі мұмкін деген пікір ұсынды.
✔ Э.Фишер - Аминқышқылдардың пептидтік байланыспен байланысатынын дәлелдеді.
✔ Л.Полинг - ақуыздың екінші реттік құрылымын ашқан, «орақ пішінді жасушалы анемияның» пайда болу себептерін тапты.
✔ Э.Чаргафф - ДНҚ молекуласының құрамына 4 нуклеотид кіретінін тапқан: Аденин Тиминге, Гуанин Цитозинге сэйкес екенін анықтады.
✔ Д.Уотсон,Ф.Крик - 1953ж ДНҚ-ның кос тізбегінің моделін жасап, құрылымын анықтады.
✔ Хардн-Вайнберг тендеуінң қорытындысы - ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популация тепе-теңдікті сақтай алады.
✔ К. И. Скрябин - ішқұрттар қарсы курес шараларын ұйымдастырған.
✔ Н.И.Пирогов - сүйек сынғанда алғаш гипс шендеуіш салуда жүзеге асырған.
✔ Э.Дженнер - Шешек ауруына қарсы вакцина (екпесін) тапқан.
✔ П.И.Мариковский - қарақұрттың уын жанып тұрган сіріңкемен күйдіріп қайтару әдісін ұсынды.
✔ П.К.Анохин - ағзаның арнаулы қызмет атқару жүйесі туралы теория жасаушы, ағзаның өзін-өзі реттеу идеясын дамытушы академик.
✔ Ф.Кебер - 1853ж спермотозоиттардың жұмыртқажасушаға енетіні сипатталды.
✔ А.И.Опарии, Д.Холдейн - «Жер бетінде тіршілік абиогендік жолмен тұзілуін» дәлелдеді.
✔ В.Прейр - «Тіршілік жер бетінде мәңгілік» деген теорияны ұсынды.
✔ Г.Рихтер - «Панспермия теориясын» 1865 жылы ұсынды.
✔ Ф.Реди - «Тіршілік өздігінен пайда болады » деген теорияға қарсы шықты, шыбын дернәсілдерін жұмыртқалардан дамитындығын дәлелдеді.
✔ А.Н.Северцев - Эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады.
✔ Г.Беленьский - Қызылқұм аймағынан құсжамбасты сұмпайы кесірткенің толық қаңқасын тапты.
✔ В.О.Ковалевский - жылқылардың қаңқасын, тістерін, аяқтарын зертгеді, жылқының тарихи дамуын (филогенезін) қалпына келтірді.
✔ А.О.Ковалевский - Қандауыршының көбеюі мен дамуын зерттеген.
✔ А.Н.Радишев - Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан кұрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан.
✔ С.С.Четвериков - эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зертгеді
✔ Э.Дюбуа-Явааралынан питекантропты тапты.
✔ Ф.Энгельс - «Маймыддың адамға айналуында еңбектің ролі» еңбегінің авторы.
✔ X.А.Алпысбев, Ә.Х.Маргұлан - ертедегі адамдардың мекен-жайларын Қазақстан жерінде тапқан.
✔ В.И.Беляев - 1898ж жыныс жасушаларының мейоз жолымен бөлінетіндігін сипаттады.
✔ И Д Чистяков -1874ж өсімдік жасушаларының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.
✔ К.Корренс, Э.Баур - Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салды.
✔ М.Родс - Цитоплазмлық аталық ұрықсыздықты ашты.
✔ В.Флеминг, П.И.Перемережко - 1878ж жануар жасушасының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.
✔ А.Ы.Жандеркин, Есенжолов - Казақтың арқар-меринос, тубітті ешкісін алған.
✔ К.М.Мусин - Қазақтың ақбас сиырын алуға қатысқан.
✔ Х.Д.Досмұхамедов - «Жануартану» оқулығының авторы.
✔ Э.Пфлюгер - 1875ж тотығу процестері қанда емес, ұлпаларда жүретіндігін дәлелдеді.
✔ Б.Л.Астуров - Жасанды партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар жібек құртын адды.
✔ А.Л.Ухтомский - Еңбек етуде адамның жеке басы қасиетінің, психикасының және сана-сезімінің ерекше маңызы бар екенін дәлелдеген.
✔ Аристотель - Зоология ғылымының негізін қалаган.
✔ В.В.Докучаев - Топырақтану ғылымының негізін салған.
✔ В.Н.Сукачев - 1940ж биогеоценоздар теориясын дәлелдеген.
✔ М. В.Ломоносов - Жануарлар меи өсімдік арасында өтпелі формалардың бар екендігін ашты.
✔ М. Мұкамбетқалиев - Казақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алынады.
✔ Әкелі-балалы Янсендер - алғашқы микроскопты ашушылар.
✔ А.Браконно - 1820ж француз ғалымы ақуызды ыдырату арқылы амин кышқылы-глицицді алды.
✔ А.С.Фаминцын, О. А.Баранецкнй - кынаның саңыраукұлақ жіпшелері мен біржасушалы жасыл балдырлардың бірігіп тіршілік етуінен түзілген ағза екенін анықтаған.
✔ Е.Сирс - Генетиқалық инженерияның тарихын тұңғыш ашқан ғалым.
✔ Бексли, Эйвери - Колхицин әдісімен өсімдіктердің іріктемелерін алуды зертгеген.